سیره مدیریتی پیامبر اکرم (ص) در حوزه انتظام اجتماعی

زمینه و هدف:  مدیریت در اسلام به معنای واقع آن است که مستند به وحی الهی و منابع اسلامی است؛ از استثمار و استعمار و بهره‌کشی انسان از انسان در آن خبری نبوده و بر ارزش‌های متعالی و ثابتی استوار است. اسلام تنها مکتبی است که مدل و الگو معرفی می‌کند. بخشی از رحمت خداوند نسبت به بندگانش این بود که حامل رسالت، مؤظف شد دین را عملاً بر واقعیت زندگی خویش حاکم کند تا زندگی مبارک او در همه حالت و شرایط الگویی باشد که طالبان حقیقت و سالکان طریقت از آن پیرون کرده و از چشمه‏های فوارش رفع تشنگی کنند.  روش‌شناسی: روش انجام پژوهش حاضر از نوع توصیفی-تحلیلی با بهره‌گیری از تحلیل محتوای کیفی، از طریق شیوه‌های پژوهش کتابخانه‌ای، سیره گفتاری و رفتاری پیامبر(ص) پیرامون اقدامات اساسی در حوزه نظم و امنیت، از مدارک مکتوب حدیث و کتب مرتبط استخراج شده است و به واکاوی، بازنمایی و تحلیل و استنتاج سوابق موجود پرداخته است.  یافته‌ها و نتایج: از آنجایی که هسته اصلی و اساسی در تشکیل حکومت و دوام و قوام آن، استقرار نظم و امنیت است، انتظام فردی و اجتماعی عامل بسیار مهمی برای به اهداف و تعالی معنوی است؛ بنابراین رسول اکرم (ص) پایه حکومت خود را بر نظم بنا نهادند و در واقع راه دست‌یابی به آن را در معنویات ارائه کردند؛ به همین منظور مسجد را به‌عنوان اولین پایگاه نظم و امنیت به مردم معرفی کردند و از آن طریق مسائل و مشکلات مردم و پدیده‌های بر هم زننده امنیت و آسایش عمومی را شناسایی و با آنها مقابله می‌کردند. بر اساس یافته‌های پژوهش گزاره‌های مطرح سیره مدیریتی پیامبر(ص) در حوزه انتظام اجتماعی پنج موضوع کلی قابل دسته‌بندی است. انتخاب مسجد به‌عنوان نخستین پایگاه انتظامی، تدوین نخستین منشور انتظامی، تأمین نظم و انتظام شهر مدینه، اقدامات اطلاعاتی-انتظامی و  اقدامات امنیتی-انتظامی. نتایج پژوهش در بردارنده دستاوردهای نظری و کاربردی برای پلیس جمهوری اسلامی ایران است.